ΠΝΕΥΜΟΝΙΑ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ; ΜΑΣ ΤΡΟΜΑΖΕΙ Η ΛΕΞΗ ; ΠΟΙΑ ΠΑΙΔΙΑ ΘΑ ΧΡΕΙΑΣΤΟΥΝ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ;ΠΟΙΑ ΟΧΙ ;

Πνευμονία...η λέξη που στο άκουσμα της οι γονείς τρέμουν .
Στην ανακοίνωση της διάγνωσης της απαντούν : "Πνευμονία ; Και τώρα γιατρε , τι θα κάνουμε ;"

Δύο είναι τα προβλήματα που περιστοιχίζουν τον "μύθο" της πνευμονίας :
Πρώτον , η έλλειψη σαφών εξηγήσεων στους γονείς για την θεραπεία,την πορεία και τις τυχόν επιπλοκές της. Ο ισχυρισμός : "Πνευμονία. Να πάτε στο νοσοκομείο για ενδοφλέβια αντιβίωση" , στην πλειονότητα των περιπτώσεων αφενός δεν είναι επιστημονικά ορθός και αφετέρου δημιουργεί ένα κλίμα πανικού στους γονείς και τους κάνει να αισθάνονται "αβοήθητοι".
Δεύτερον , η ατελής θεραπεία της σε εξωτερική βάση με απρόσφορα σχήματα αντιβιώσεων και επαναλαμβανόμενες ακτινογραφίες θώρακος , δημιουργεί έναν αυξημένο κίνδυνο επιπλοκών και την εντύπωση στους γονείς ότι το παιδί "δεν εξελίσσεται καλά" . Σε ορισμένες από αυτές τις περιπτώσεις , η ανασφάλεια δευτερογενώς θα οδηγήσει ούτως ή άλλως στο νοσοκομείο , με το παιδί ήδη ταλαιπωρημένο και με πολύτιμο χρόνο να έχει χαθεί.

Η ΧΩΡΑ ΜΑΣ ΒΡΙΣΚΕΤΑΙ ΧΑΜΗΛΑ ΣΤΟΝ ΕΠΙΠΟΛΑΣΜΟ ΤΗΣ ΠΝΕΥΜΟΝΙΑΣ ΠΑΓΚΟΣΜΙΩΣ

Όλα αυτά δημιουργούν το εύλογο ερώτημα : Ποιά πνευμονία πρέπει να νοσηλευτεί και ποιά μπορεί να επιχειρηθεί να θεραπευτεί στο σπίτι ;

1. Πνευμονίες σε βρέφη (ηλικίες κάτω του έτους) χρήζουν απαραίτητα νοσηλείας . Τα βρέφη πέραν από την απαραίτητη αντιβιοτική αγωγή , χρειάζονται νοσοκομειακή υποστήριξη με την χορήγηση ενδοφλεβίων υγρών . Το βρέφος με πνευμονία θα είναι σχεδόν βέβαια επηρεασμένο . Αρνείται να φάει και συχνά να ενυδατωθεί . Το γεγονός αυτό θα επιδεινώσει την ήδη διαμορφωμένη επιβαρυμένη γενική κατάσταση . Έχει αυξημένες ανάγκες σε υγρά και ενδεχομένως ανάγκες σε οξυγόνο . Στο σπίτι ΔΕΝ θα μπορέσουμε να το χειριστούμε , να το βοηθήσουμε αποτελεσματικά . Το σημαντικότερο όμως όλων,είναι οτι αυτή η κατηγορία των παιδιών κινδυνεύει από διεισδυτικές λοιμώξεις από τα παθογόνα που προκαλούν την πνευμονία τους ευθύς εξαρχής (πχ . πνευμονιόκοκκος ) . Αυτό καθιστά την καλλιέργεια αίματος ως εξέταση επιτακτική , αφού αυτή ενδέχεται έστω και σε ένα μικρό ποσοστό να απομονώσει το υπέυθυνο παθογόνο και να μας υποδείξει τις ευαισθησίες του στις αντιβιώσεις που θέλουμε να χρησιμοποιήσουμε. Η καλλιέργεια αίματος γίνεται μόνο σε επίπεδο νοσοκομείου με συνθήκες αντισηψίας. ΠΡΟΣΟΧΗ ! Αρνητική καλλιέργεια αίματος δεν σημαίνει ότι το παιδί δεν έχει μικρόβιο , αφού αυτό δεν είναι πάντα εύκολο να απομονωθεί (1 στις 7 περιπτώσεις μόνο, μικροβιακών πνευμονιών, θα συνοδευτούν από θετική καλλιέργεια). Ακόμη ,τα βρέφη έμφανίζουν μεγαλύτερα ποσοστά ΕΠΙΠΛΟΚΩΝ από πνευμονίες (πλευρίτιδα , συλλογή πύου , αποστήματα) , γεγονός που καθιστά την παρακολούθηση τους κατά την διαδρομή της θεραπείας τους πολύ σημαντική .

ΤΟ ΒΡΕΦΟΣ ΜΕ ΠΝΕΥΜΟΝΙΑ ΠΙΘΑΝΟΤΑΤΑ ΘΑ ΧΡΕΙΑΣΤΕΙ ΟΞΥΓΟΝΟ...ΑΡΑ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ!

2. Ένα σημαντικό κριτήριο που θα μας οδηγήσει στην παραπομπή του παιδιού στο νοσοκομείο , είναι η γενική του κατάσταση , η οποία συνήθως είναι ενδεικτική (όχι αποδεικτική) της βαρύτητας της λοίμωξης. Υπάρχουν παιδιά με πνευμονία τα απλώς πυρέσσουν και βήχουν . Υπάρχουν όμως και παιδιά που αρνούνται να φάνε , ακόμη και να πιούν νερό . Υπάρχουν παιδιά επηρεασμένα , νωθρά , παιδιά που φαίνονται πραγματικά πολύ άρρωστα , τα οποία θέλουν όλη την ημέρα να κοιμούνται . Τα παιδιά αυτά χρειάζονται υποστήριξη εντός του νοσοκομείου.

3. Υπάρχουν παιδιά που παρά την αντιβιοτική αγωγή δεν απυρετούν εντός 3 ημερών . Και αυτά έχουν ένδειξη να νοσηλευτούν . Γιατι ; Αστοχία της αντιβιοτικής αγωγής μπορεί να σημαίνει 4 πραγματα :
α) Δεν επιλέξαμε ευθύς εξαρχής την σωστή αντιβιοτική αγωγή ανάλογα με την ηλικία και την κλινική εικόνα του παιδιού.
β) Το παιδί παρά την αγωγή έχει εμφανίσει ΗΔΗ κάποια επιπλοκή , γεγονός που καθιστά την θεραπεία με από του στόματος αγωγή, δυσχερής .
γ) Το παιδί προσβλήθηκε από κάποιο ανθεκτικό στέλεχος μικροβίου το οποίο δεν ανταποκρίνεται στα συνήθη αντιβιοτικά . Οι πιθανότητες αυτό να συμβεί είναι τόσο μεγαλύτερη , όσο συχνότερα δίνουμε για διαφόρους λόγους αντιβίωση στο παιδί μας (ενίοτε αχρείαστα,θεωρώντας την πανάκεια) . Επίσης είναι πολύ μεγαλύτερες σε παιδιά ορισμένων κατηγοριών (ανοσοκατεσταλμένα) , αυτό όμως είναι μια ειδική περίπτωση . Αυτά τα παιδιά , ούτως ή αλλώς , χρειάζονται σχεδόν πάντα νοσηλεία...Το παιδί με ανθεκτικό στέλεχος χρειάζεται επιτακτικά την καλλιέργεια αίματος και θεραπεία με αντιβιοτικά ευρύτερου φάσματος , δηλαδή νοσοκομείο !

ΝΑ ΞΕΡΕΙΣ ΤΙ ΔΙΝΕΙΣ ΣΤΟ ΠΑΙΔΙ , ΠΟΤΕ ΚΑΙ ΓΙΑΤΙ

δ) Το παιδί εμφανίζει ΙΟΓΕΝΗ πνευμονία , η οποία (ως ίωση που είναι) δεν επηρεάζεται από την χορήγηση αντιβιοτικών . Αυτή η πνευμονία θα κάνει τον κύκλο της . Υπάρχει η προχωρημένη άποψη (την οποία η ιστορία μας έδειξε ότι σε μερικές περιπτώσεις πρέπει να την ασπαζόμαστε) ότι μια ιογενής πνευμονία μπορεί να είναι χειρότερη από μια μικροβιακή. Περίεργο ε; Μα οι ιογενείς έχουν κατά κανόνα πολύ ελαφρύτερη εικόνα ! Βεβαιώς,συμφωνώ . Άλλα σε πολλές μικροβιακές πνευμονίες βλέπουμε το παιδί με τις πρώτες 2-3 δόσεις αντιβίωσης να απυρετεί ΕΝΤΕΛΩΣ . Όταν όμως η αντιβίωση "δεν πιάνει" ; Γιατί είπαμε,είναι ιος...Τότε το παιδί μπορεί να κάνει μια εβδομάδα πυρετό και εμείς εν τω μεταξύ να μην μπορούμε να του παρέχουμε τίποτα παραπάνω από απλή υποστήριξη (τροφή,υγρά,αντιπυρετικά) . Οι ιογενείς πνευμονίες κατά κανόνα ΔΕΝ θα χρειαστούν νοσηλεία σε νοσοκομείο,εκτός εαν ο πυρετός παρατείνεται και καθώς περνούν οι μέρες το παιδί ταλαιπωρείται. Να μην ξεχνάμε επίσης ότι παράταση του πυρετού στις ιογενείς πνευμονίες ή επιδείνωση της κλινικής εικόνας , μπορεί να σημαίνει επιλοίμωξη από κάποιο μικρόβιο. Άρα,μέχρι το παιδί να απυρετησει , δεν μπορούμε να εφησυχάζουμε.

ΙΟΓΕΝΗΣ ΠΝΕΥΜΟΝΙΑ ; ΑΝΤΙΠΥΡΕΤΙΚΑ,ΠΟΛΛΑ ΥΓΡΑ ΚΑΙ ΥΠΟΜΟΝΗ...

 4. Η πλειοψηφία των πνευμονιών ΔΕΝ θα χρειαστεί νοσηλεία στο νοσοκομείο. Θεμελιώδους σημασίας όμως είναι η ακριβής διάγνωση και η εξωνοσοκομειακή φροντίδα , παρακολούθηση και θεραπεία του παιδιού .

Κλείνοντας , επισημαίνουμε (και καταρρίπτουμε) τους βασικότερους μύθους που επικρατούν στην κοινή γνώμη για την πνευμονία .

• Η πνευμονία δεν είναι το τέρας του Λοχ Νες...είναι μια λοίμωξη του αναπνευστικου . Έχει διάγνωση,πρόγνωση,θεραπεία και επιπλοκές όπως ΟΛΕΣ οι άλλες λοιμώξεις . Εμφανίζει ιδιαιτερότητες τις οποίες ηδη εξηγήσαμε , αλλά εαν την προσεγγίσουμε σωστά , οι πιθανότητες να την αντιμετωπίσουμε αποτελεσματικά είναι πάρα πολύ καλές.
• Πνευμονία χωρίς πυρετό , δεν υπάρχει ! Μια και μόνο σπάνια εξαίρεση : οι χλαμυδιακές της νεογνικής και πρώτης βρεφικής ηλικίας .
• Εαν το παιδί κάνει μπάνιο με κρύο νερό , ή αν βγει με λουσμένο κεφάλι έξω , ή αν καθήσει σε ρεύμα αέρα , θα κρυολογήσει . ΔΕΝ θα πάθει πνευμονία !

• Το ότι ένα παιδί είναι "καθαρό" με το ακουστικό , δεν αποκλείει την ύπαρξη πνευμονίας . Υπάρχουν βαρύτατες πνευμονίες οι οποίες θα αργήσουν να εμφανίσουν ακροαστικά ή τελικώς θα εμφανίσουν δυσανάλογα ακροαστικά με την βαρύτητα της λοίμωξης (πχ. μια βαριά πνευμονία μπορεί να εμφανίσει πολύ λίγα - μη εντυπωσιακά- ακροαστικά ευρήματα).

• Ισχύει και το ανάποδο : Μια πνευμονία με πάρα πολλά ακροαστικά , ενδέχεται να είναι απλή , ιδίως σε μεγαλύτερα παιδιά.
• Η ακτινογραφία δεν μπορεί να ξεχωρίσει πάντα μια μικροβιακή από μια πιο απλή ιογενής πνευμονία . Υπάρχουν ιογενείς πνευμονίες που "βγάζουν" ακτινογραφίες που μιμούνται αυτές των μικροβιακών. Η κλινική εικόνα του παιδιού σε συνδυασμό με τα αποτελέσματα των εξετάσεων αίματος θα μας βοηθήσει,όμως.

ΣΕ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΑΚΤΙΝΟΓΡΑΦΙΑ ΛΕΙΠΕΙ ΣΧΕΔΟΝ Ο ΜΙΣΟΣ ΔΕΞΙΟΣ ΠΝΕΥΜΟΝΑΣ ! ΕΙΝΑΙ ΜΙΑ ΑΠΛΗ ΠΝΕΥΜΟΝΙΑ ΑΠΟ ΑΔΕΝΟΙΟ. ΤΟ ΠΑΙΔΙ ΕΙΝΑΙ ΕΜΠΥΡΕΤΟ ΑΛΛΑ ΣΕ ΚΑΛΗ ΣΧΕΤΙΚΑ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ.

Η ΑΚΤΙΝΟΓΡΑΦΙΑ ΑΥΤΗ ΦΑΙΝΕΤΑΙ ΟΤΙ ΕΧΕΙ ΣΟΒΑΡΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΚΑΙ ΔΕΞΙΑ ΚΑΙ ΑΡΙΣΤΕΡΑ. ΕΙΝΑΙ ΑΠΛΩΣ ΜΙΑ ΑΤΥΠΗ ΠΝΕΥΜΟΝΙΑ ΑΠΟ ΜΥΚΟΠΛΑΣΜΑ ΣΕ ΜΑΘΗΤΗ ΤΗΣ Α' ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ, Ο ΟΠΟΙΟΣ ΕΧΕΙ ΒΗΧΑ ΚΑΙ ΛΙΓΑ ΔΕΚΑΤΑ. ΤΟ ΠΑΙΔΙ ΔΕΝ ΦΑΙΝΕΤΑΙ ΚΑΝ ΑΡΡΩΣΤΟ !

Η ΑΚΤΙΝΟΓΡΑΦΙΑ ΑΥΤΗ ΜΟΙΑΖΕΙ ΚΑΛΥΤΕΡΗ ΑΠΟ ΤΙΣ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΕΣ. ΕΙΝΑΙ ΜΙΑ "ΒΑΡΙΑ" ΣΤΡΟΓΓΥΛΗ ΠΝΕΥΜΟΝΙΑ ΣΕ ΜΑΘΗΤΗ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ

• Πνευμονία που θεραπεύεται ανεπίπλεκτα,δεν θα αφήσει "κουσούρι" στο παιδί .
• Πυρετός και ΤΑΧΥΠΝΟΙΑ σε ένα παιδί , πρέπει να θεωρείται πνευμονία μέχρις αποδείξεως του εναντιου.
• Ο βήχας της μικροβιακής πνευμονίας είναι συνήθως σύντομος (κοφτός) και ξηρός . Ο βήχας όμως μπορεί (όπως και τα ακροαστικά) να κάνει την εμφάνιση του αρκετά αργότερα από την εμφάνιση του πυρετού , είτε και αυτός να μην είναι ιδιαίτερα εντυπωσιακός . Άρα πυρετός ΧΩΡΙΣ βήχα , μπορεί να είναι πνευμονία !

Όταν η πνευμονία εντοπίζεται χαμηλά (βάσεις του πνεύμονα) μπορεί να προβάλλει με πυρετό και πονόκοιλο . Και μόνο ! "Τι πνευμονία μας λες γιατρέ μου ;;; Την κοιλίτσα του πιάνει το παιδί..." . Υπάρχουν (κάμποσα) παιδιά που ανοίχτηκαν για σκωληκοειδίτιδα και τελικώς είχαν πνευμονία δεξιάς βάσης . Φυσικά , η πρώτη σκέψη σε πυρετό+πονόκοιλο θα είναι πάντα η γαστρεντερίτιδα , αλλά και η πνευμονία είναι πάντα "στο παιχνίδι" .

Η ΠΝΕΥΜΟΝΙΑ ΘΕΡΑΠΕΥΕΤΑΙ

ΥΓ . Έχουμε πει οτι το ιστολόγιο αυτό "ανήκει" στους γονείς . Προσπαθούμε λοιπόν πάντα να χρησιμοποιούμε την απλούστερη δυνατή γλώσσα και να είμαστε όσο περισσότερο γίνεται πρακτικοί . Σκοπός του άρθρου δεν είναι να "διδάξει" την πνευμονία . Είναι απλά να περάσει 1-2 μηνύματα τα οποία ενδεχομένως ξεδιαλύνουν τυχόν απορίες , όπου αυτές υπάρχουν . Αυτό καθιστά την σύνταξη του επίπονη , γιατί στην ιατρική το χάος είναι εύκολη υπόθεση...η απλότητα όμως και η αμεσότητα κατακτώνται δύσκολα . Θα μπορούσαμε να ακολουθήσουμε το παράδειγμα άλλων site και ιστολογίων , δηλαδή να πάρουμε ΕΤΟΙΜΟ ένα άρθρο για τις πνευμονίες και να το αντιγράψουμε εδώ. Τι στην ευχή όμως θα χρησίμευε ;