ΚΑΛΗ ΚΑΙ ΚΑΚΗ ΧΡΗΣΗ ΕΙΣΠΝΕΟΜΕΝΩΝ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙΑ

Ο νομός Μαγνησίας είναι στατιστικά  με διαφορά ο πρώτος πανελλαδικά στην κατά κεφαλή χρήση εισπνεομένων φαρμάκων στα παιδιά.  Η επίμονη χρήση των εισπνεομένων ,σχεδόν σε κάθε βήχα, είναι μια νοσηρή πρακτική η οποία περνά από τον γιατρό στους γονείς και τελικώς στο ίδιο το παιδί. Ένα παιδί που τελικώς καταλήγει να βήχει για μήνες  με μικρό μόνο όφελος από την χορηγούμενη αγωγή.

Τα εισπνεόμενα φάρμακα χωρίζονται σε δύο κύριες κατηγορίες :

Α) Τα ανακουφιστικά  (relievers).  Το γνωστότερο της κατηγορίας είναι η σαλβουταμόλη (Aerolin).  Tα φάρμακα αυτά έχουν ταχεία βρογχοδιασταλτική δράση (4-6 ώρες) και χρησιμοποιούνται για να ανακουφίσουν από τα συμπτώματα της αναστρέψιμης απόφραξης του κατώτερου αεραγωγού.

Β) Τα ρυθμιστικά (controllers) . Το γνωστότερο της κατηγορίας είναι το Flixotide. Πρόκειται κυρίως για ICS (εισπνεόμενα στεροειδή) τα οποία έχουν αντιφλεγμονώδη δράση στο βρογχικό δένδρο. Μπορούν να χρησιμοποιηθούν μακροχρονίως σαν «ασπίδα» για τον πνεύμονα ή και στην οξεία φάση για να συνεπικουρήσουν στην δράση των βρογχοδιασταλτικών.

Πότε «δουλεύουν» ;

Σε παιδιά που εμφανίζουν σημεία βρογχόσπασμου ή/και φλεγμονής στο κατώτερο αναπνευστικό. Ο ασθματικός παροξυσμός είναι το τυπικότερο παράδειγμα.

Πότε ΔΕΝ «δουλεύουν» ;

Σχεδόν σε όλες τις υπόλοιπες των περιπτώσεων ! Το παιδί που εμφανίζει έναν «αναμενόμενο» βήχα απότοκο εκκρίσεων στον ανώτερο αεραγωγό, έναν βήχα στα πλαίσια μιας ίωσης του αναπνευστικού, ή έναν μεταλοιμώδη βήχα ο οποίος μπορεί να διαρκεί για 2-3 εβδομάδες, δεν αναμένεται να έχει κανένα όφελος από την συνεχιζόμενη χορήγηση σπρει. 

Υπάρχουν κίνδυνοι που προκύπτουν από την άσκοπη χρήση τους ;

Ναι. Πρώτον, το παιδί λαμβάνει συστηματικά ένα φάρμακο που στην πραγματικότητα δεν το χρειάζεται. Αυτό από μόνο του αποτελεί ένα πρόβλημα. Οι συνηθέστερες ανεπιθύμητες ενέργειες των βρογχοδιασταλτικών έχουν να κάνουν με τρόμο,ταχυκαρδία και ωχρότητα (Aerolin, Atrovent), αλλά και με μυκητίαση του στόματος (Flixotide, Pulmicort) και βραχνάδα στην φωνή.

Ακόμη, οι β2 διεγέρτες (Αerolin) μπορούν σε παρατεταμένη χορήγηση να δώσουν το φαινόμενο της ταχυφυλαξίας, δηλαδή κορεσμού του υποδοχέα τους  επάνω στις λείες μυικές ίνες του πνεύμονα. Σε εκείνο το σημείο, πρακτικά, όσο Aerolin και αν χορηγήσουμε στο παιδί, αυτό δεν πρόκειται να «λειτουργήσει». Μένουμε λοιπόν με την εντύπωση ότι «κάτι» δίνουμε στο παιδί, μα στην πραγματικότητα δεν δίνουμε τίποτα.

Το σημαντικότερο όμως πρόβλημα που προκύπτει από την κατάχρηση των εισπνεομένων φαρμάκων είναι ο αποπροσανατολισμός που δημιουργούν γύρω από τον βήχα του παιδιού. Οι γονείς ξεκινούν τα φάρμακα από μόνοι τους από συνήθεια ή/και ο γιατρός τα συστήνει από το τηλέφωνο με ευκολία, χωρίς να έχει εξετάσει το παιδί. Τα αποτελέσματα είναι αμφίβολα, βέβαια. Και τελικά κάθε βήχας “μπαίνει στο χωνευτήρι” του Aerolin. Ποιό παιδί τελικά έχει υποτροπιάζοντα ακροαστικά ευρήματα ; Ποιό παιδί έχει ή αναμένεται να εμφανίσει άσθμα ; Ποιό χρειάζεται να μπει σε ρυθμιστική αγωγή ; Ποιό παιδάκι απλώς βήχει επειδή «κρυολόγησε» ; Τελικώς, δεν ξέρουμε ! Όλα τα περιστατικά έχουν γίνει μια μουτζούρα σε έναν αλλόκοτο καμβά αφηρημένης τέχνης της Παιδοπνευμονολογίας....

 

ΤΟ ΠΑΙΔΙ ΕΧΕΙ "ΠΡΑΣΙΝΗ ΜΥΞΑ" ΚΑΙ ΔΕΝ ΠΕΙΡΑΖΕΙ !!!

Μια από τις συνηθέστερες αιτίες που θα μας κάνουν να ξεφυσήξουμε απεγνωσμένα είναι η έντρομη φωνή μιας νέας μητέρας στο τηλέφωνο, η οποία όχι μόνο σε ενημέρωνει ότι το παιδί έχει μύξα, αλλά...σαν να μην έφτανε αυτό... η μύξα του είναι ΠΡΑΣΙΝΗ !

Μα η πράσινη μύξα είναι κάτι "σοβαρό", έτσι δεν είναι ; Είναι "μάλλον μικρόβιο" κατά την επικρατούσα αντίληψη η οποία έχει καλλιεργηθεί επί σειρά ετών. Και όμως....

Η βλέννα στην πραγματικότητα είναι ένας αμυντικός μηχανισμός του οργανισμού μας. Παράγεται κατά μήκος του αεραγωγού και σκοπός της είναι να παγιδεύει μικρόβια και ξένα σώματα τα οποία προσπαθούν να εισέρθουν στο σώμα μας. Η βλέννα παράγεται και αρχικά είναι διαυγής. Η μοίρα της είναι όμως προδιαγεγραμμένη.

Με την κινητοποίηση των αμυντικών μηχανισμών του οργανισμού μας, αλλά και τον επικείμενο πολλαπλασιασμό των παθογόνων που εισήλθαν στο σώμα μας, το χρώμα της βλέννας θα αλλάξει σταδιακά σε κίτρινο ή και σε πράσινο καθώς οι ημέρες περνούν. Αυτό είναι φυσιολογικό ! Τα λευκοκύτταρα του οργανισμού εξουδετερώνουν τους πιθανούς εισβολείς και για να επιτελέσουν το έργο τους χρησιμοποιούν ένα πλήθος ενζύμων. Τα ουδετερόφιλα θα αναλάβουν να "καθαρίσουν" τα προσβεβλημένα κύτταρα χρησιμοποιώντας το ένζυμο μυελουπεροξειδάση, η δράση του οποίου όμως πυροδοτεί μια χημική αντίδραση κατά την οποία ο σίδηρος που υπάρχει μέσα σε αυτά τα κύτταρα οξειδώνεται και έτσι δίνει στην μύξα το πράσινο της χρώμα ! Επαναλαμβάνω : Αυτό είναι ΤΟ φυσιολογικό.

Οι γονείς έχουν εκπαιδευτεί από τους γιατρούς να εκλαμβάνουν πάντα αυτήν την αναμενόμενη αλλαγή ως "επιπλοκή" : Το "πρασίνισμα" της μύξας δεν είναι καλό μαντάτο και ίσως τελικά χρειαστεί αντιβίωση (κατά την γνώμη τους, πάντα), μολονότι το παιδί φαίνεται καλά και δεν εμφανίζει στην πλειονότητα των περιπτώσεων ούτε καν πυρετό.

ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΠΡΙΝ ΤΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΠΑΝΙΟΤΑΤΑ ΕΜΦΑΝΙΖΟΥΝ ΙΓΜΟΡΙΤΙΔΕΣ !

Με την λογική αυτή, ένα πλήθος από κοινά κρυολογήματα και ιογενείς ρινοφαρυγγίτιδες καλύπτονται με αντιβιοτικά. Ρόλος του κλινικού γιατρού είναι να διαγνώσει ποιες είναι πραγματικά εκείνες οι περιπτώσεις που υποκρύπτουν μικροβιακή ρινοκολπίτιδα και επομένως ίσως χρειαστούν κάποιο αντιβιοτικό. Οδηγοί μας σε αυτήν την προσπάθεια είναι :

- η ηλικία του παιδιού (οι παραρινοκολπίτιδες είναι εξαιρετικά ασυνήθιστες σε παιδιά ηλικίας < 5 ετών) - η παρουσία λοιπών συμπτωμάτων (κεφαλαλγία, παρατεινόμενη δεκατική κίνηση, κακουχία, πόνος στο πρόσωπο, υποτροπιάζουσα οπισθορρινική έκκριση) - η ύπαρξη ή όχι υπερμεγεθών αδενοειδών εκβλαστήσεων - το ατομικό ιστορικό του παιδιού - τυχόν συνυπάρχουσες καταστάσεις (ανατομικές ανωμαλίες , ανοσοανεπάρκειες κτλ)

Πράσινη μύξα, λοιπόν, δεν σημαίνει Augmentin. Επισκεπτόμαστε τον γιατρό μας όταν συνυπάρχουν και άλλα συμπτώματα ή όταν η κατάσταση παρατείνεται, επικεντρώνουμε την προσοχή μας στην αποσυμφόρηση του παιδιού και στην σωστή του ενυδάτωση.

Παραθέτουμε στο τέλος το ακόλουθο σύντομο κείμενο των Times της Νέας Υόρκης που καταλήγει στο συμπέρασμα ότι το χρώμα της μύξας δεν πρέπει να υπαγορεύει την θεραπεία, κάνει όμως και την πικρή διαπίστωση ότι οι "κακές συνήθειες" δεν αλλάζουν εύκολα. Εύκολα ή δύσκολα, πολύ απλά είναι στο χέρι μας.


http://www.nytimes.com/2009/10/06/health/06real.html

ΛΑΡΥΓΓΙΤΙΔΑ ΣΕ ΠΑΙΔΙΑ : ΟΤΑΝ ΤΟ ΣΚΥΛΑΚΙ ΓΑΒΓΙΖΕΙ ΑΠΟ ΤΟ ΠΑΙΔΙΚΟ ΔΩΜΑΤΙΟ...

Η οξεία λαρυγγίτιδα είναι μια από τις συχνότερες ιογενείς λοιμώξεις του αναπνευστικού στα παιδιά. Θα λέγαμε ότι είναι κατ’εξοχήν «χειμωνιάτικη» νόσος με τα περισσότερα επεισόδια να συμβαίνουν από τα μισά του φθινοπώρου και μετά. Συμβαίνει κυρίως σε παιδιά ηλικίας 1-5 ετών και φαίνεται ότι τα αγόρια προσβάλλονται συχνότερα από τα κορίτσια.

«Ου γαρ έρχεται μόνη…» : Η νόσος προβάλλει με συμπτώματα απόφραξης της εξωθωρακικής μοίρας του κατώτερου αεραγωγού. Η φλεγμονή και το οίδημα αφορούν κυρίως την υπογλωττιδική μοίρα του λάρυγγα, αλλά μπορεί να επεκταθούν κατά συνέχεια στην τραχεία και τους βρόγχους. Στις περιπτώσεις αυτές έχει επικρατήσει να χρησιμοποιείται ο όρος «οξεία λαρυγγοτραχειοβρογχίτιδα». Πολλοί συνάδελφοι καταφεύγουν στον όρο αυτό όταν θέλουν να αναφερθούν σε σοβαρότερες και περισσότερες «επιπλεγμένες» εκδηλώσεις, αλλά στην πραγματικότητα σχεδόν ποτέ το οίδημα του αεραγωγού δεν περιορίζεται μόνο στον λάρυγγα.

Η λαρυγγίτιδα είναι σχεδόν πάντα μια ιογενής κατάσταση. Ένα πλήθος αναπνευστικών ιών την προκαλούν με συνηθέστερους εκείνους της παραγρίππης. Σε μικρότερο ποσοστό, ενοχοποιείται ο ιος του αναπνευστικού συγκυτίου (ο οποίος προκαλεί και μια άλλη συχνή κατάσταση, την οξεία βρογχιολίτιδα) , οι ρινοιοί, ο ιός της γρίπης, ο αδενοιός και ο κοροναϊός. Σε μεγαλύτερα παιδιά μπορεί να ευθύνεται και το μυκόπλασμα, αλλά λιγότερο συχνά.

Πώς θα καταλάβω ότι το παιδί μου έχει λαρυγγίτιδα ;

Στις περισσότερες περιπτώσεις προηγείται ένα πρώτο «πιο χαλαρό» στάδιο με μπούκωμα που διαρκεί 2-3 ημέρες. Θα ακολουθήσουν συμπτώματα από την απόφραξη του αεραγωγού με έντονο υλακώδη βήχα που ακούγεται «βαθύς» σαν γάβγισμα σκύλου. Ταυτόγχρονα, το παιδί εγκαθιστά βραχνάδα η οποία μπορεί να φτάσει ως και το κλείσιμο της φωνής. Σε πιο σοβαρότερες περιπτώσεις θα κάνει την εμφάνιση του εισπνευστικός συριγμός. Το παιδί εμφανώς δυσκολεύεται «να πάρει αέρα» και αυτό είναι ένα σαφές σημάδι ότι πρέπει άμεσα να αναζητήσουμε βοήθεια. Σπανιότερα, μπορεί να συνυπάρχουν εκδηλώσεις απόφραξης και από τον κατώτερο αεραγωγό με εκπνευστικό συριγμό, παράταση εκπνοής ή και εκπνευστικούς μουσικούς ρόγχους.

Το δύσκολο : Την πρώτη φορά «θα μας τρομάξει». Τα ανωτέρω συμπτώματα ενδέχεται να συμβούν αιφνιδιαστικά και συνήθως μεσούσης της νυκτός. Το κλάμμα και η ανησυχία του τρομαγμένου μικρού παιδιού χειροτερεύουν τα συμπτώματα, αφού οδηγούν σε περαιτέρω απόφραξη του αεραγωγού.

ΟΤΙ «ΓΑΒΓΙΖΕΙ» ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΛΑΡΥΓΓΙΤΙΔΑ :

Ορμώμενοι από την βραχνάδα και τον χαρακτηριστικό βήχα, βιαζόμαστε πολλές φορές να βάλουμε την διάγνωση της λαρυγγίτιδας. Οι γονείς εύκολα θα πειστούν και αυτοί από την πλευρά τους, κάνοντας συγκρίσεις με προηγούμενα επεισόδια του παιδιού και εντοπίζοντας τις ομοιότητες. Οι διαφορές, όμως, είναι αυτές που έχουν άλλοτε μικρή και άλλοτε μεγάλη σημασία.

ΤΟ ΣΠΑΣΜΩΔΙΚΟ CROUP : Είναι μια κατάσταση, η οποία ομοιάζει εξαιρετικά με την τυπική οξεία λαρυγγίτιδα. Συμβαίνει συνήθως σε παιδιά προσχολικής ηλικίας τα οποία έχουν κάποιο αλλεργικό υπόβαθρο. Οι εκδηλώσεις του είναι περισσότερο ήπιες και συνήθως περιορίζονται εντός μιας και μόνο νύχτας. Η έναρξη είναι και πάλι αιφνίδια, αλλά από το επόμενο κιόλας πρωί το παιδί είναι ήδη πολύ καλύτερα. Στις περισσότερες των περιπτώσεων, η διάγνωση διαλάθει της προσοχής του παιδιάτρου και το επεισόδιο βαπτίζεται ως «μια ελαφρά λαρυγγίτιδα». Χαρακτηριστικό όμως του σπασμωδικού croup είναι ότι σχεδόν με μαθηματική ακρίβεια θα υποτροπιάσει περισσότερες από δύο φορές κάθε χειμώνα. Το γεγονός αυτό θα διελευκάνει το τοπίο και θα οδηγήσει τελικώς στην διάγνωσή του και στην παροχή των σωστών οδηγιών στους γονείς.

Η ΕΠΙΓΛΩΤΤΙΤΙΔΑ :  Είναι μια πολύ σοβαρή μικροβιακή προσβολή της επιγλωττίδας ή/και του λάρυγγα. Το συνηθέστερο αίτιο είναι ο αιμόφιλος της ινφλουέντζας. Η επιγλωττίτιδα είναι σπάνια στις ημέρες μας, λόγω του ότι τα παιδιά μας εμβολιάζονται για τον αιμόφιλο από τον δεύτερο κιόλας μήνα ζωής. Δυστυχώς, όμως, η παραπληροφόρηση του αντιεμβολιαστικού κινήματος παρασύρει πολλούς γονείς σε άρνηση εμβολιασμών, με αποτέλεσμα το συγκεκριμένο, απειλητικό για την ζωή, παθογόνο να αρχίσει να ανακάμπτει. Η επιγλωττίτιδα είναι μια δυνητικά θανατηφόρα κατάσταση, η οποία συνοδεύεται με πολύ υψηλό πυρετό, αρχικώς βήχα που προσομοιάζει αυτόν της λαρυγγίτιδας και τοξική εικόνα του παιδιού. Τελικώς επισυμβαίνει τελεία απόφραξη του αεραγωγού που οδηγεί σε πλήρη αφωνία, βαριά αναπνευστική δυσχέρεια και έντονη σιελόρροια. Με την αναγνώριση των ανωτέρω συμπτωμάτων, οι γονείς πρέπει άμεσα να απευθυνθούν στο πλησιέστερο νοσοκομείο, πολύ δε περισσότερο εάν είχαν την «έμπνευση» να μην εμβολιάσουν το παιδί τους.

ΤΟ ΞΕΝΟ ΣΩΜΑ : Τα μικρά παιδιά έχουν την κακή συνήθεια να βάζουν μικρά αντικείμενα στο στόμα τους. Σε περίπτωση κατάποσης ενός τέτοιου αντικειμένου και ενσφήνωσης του στην αναπνευστική οδό, μπορεί να προκληθεί μηχανική απόφραξη και να έχουμε συμπτώματα ανάλογα με αυτά τις λαρυγγίτιδας. Τις περισσότερες φορές, όμως, η απόφραξη αυτή γίνεται περιφερικότερα με αποτέλεσμα η σημειολογία να είναι από τους βρόγχους και όχι από τον λάρυγγα. Εάν το ξένο σώμα είναι ακτινοσκιερό, η ακτινογραφία θα μας το δείξει. Εναλλακτικά επί υποψίας, απαιτείται βρογχοσκόπηση για την ανάδειξη του και την προσπάθεια εξόρυξης του με το εύκαμπτο βρογχοσκόπιο. 

Πώς πρέπει να ενεργήσω ;

1.  Με την έναρξη του επεισοδίου, σηκώνουμε το παιδί μας από το κρεβάτι και το βγάζουμε καλά ντυμένο στο μπαλκόνι/αυλή για να εισπνεύσει ψυχρό αέρα.

2. Χορηγούμε στο παιδί σταγόνες δεξαμεθαζόνης σε δόση ίση με το τριπλάσιο του βάρους του. Πχ. παιδί 15 κιλών λαμβάνει άπαξ 45 σταγόνες.

3. Ενεργούμε με τρόπο ήρεμο και ήπιους χειρισμούς. Το στρες και κυρίως το κλάμμα του παιδιού μπορούν να επιδεινώσουν σημαντικά την κλινική εικόνα.

4. Επικοινωνούμε με τον γιατρό μας και εαν μας το συστήσει μεταβαίνουμε στα επείγοντα του νοσοκομείου. Αυτό ίσως χρειαστεί να γίνει για 2 λόγους : α) Για να επιβεβαιώσουμε ότι όντως πρόκειται για λαρυγγίτιδα β) Το παιδί μας μπορεί να υποτροπιάσει σύντομα και η υποτροπή να είναι ακόμη πιο θορυβώδης από την αρχική εκδήλωση.

5. Η μετάβαση στο νοσοκομείο προτιμάται να γίνεται με κατεβασμένο το παράθυρο του αυτοκινήτου. Η εισπνοή ψυχρού αέρα και υδρατμών βελτιώνει την εικόνα του μικρού παιδιού.

ΤΑ (ΠΟΛΥ) ΣΥΝΗΘΙΣΜΕΝΑ ΛΑΘΗ….

1.      Η λαρυγγίτιδα, όπως είπαμε, είναι σχεδόν πάντα ιογενούς αιτιολογίας. Επομένως τα αντιβιοτικά δεν έχουν καμμία θέση στην αντιμετώπισή της.

2.      Πολλοί καταφεύγουν σε χορήγηση εισπνεομένων φαρμάκων, συμπληρωματικά με την χορήγηση κορτιζόνης. Τα φάρμακα αυτά δεν έχουν καμμία απολύτως δράση στον λάρυγγα. Η ταχυκαρδία δε, που μπορεί να προκαλέσουν, επιδεινώνει την εικόνα του ήδη τρομαγμένου παιδιού. Μόνη εξαίρεση : Παιδιά που δεδομένα πάσχουν από παιδικό άσθμα και στα οποία η λαρυγγίτιδα μπορεί να προκαλέσει βρογχόσπασμο. Επομένως λέμε : Όχι εισπνεόμενα στην οξεία λαρυγγίτιδα !

3.      Οι παροξυσμικοί χαρακτήρες του βήχα οδηγούν ιατρούς και γονείς στην χορήγηση αντιισταμινικών, και μάλιστα παλαιότερης γενιάς, στην προσπάθεια τους να φρενάρουν αυτόν τον βήχα. Αυτό, εκτός από λάθος, είναι επίσης δυνητικά επικίνδυνο, καθώς τα αντιισταμινικά μπορεί να επηρεάσουν το επίπεδο συνείδησης του παιδιού και ως εκ τούτου να βάλουν εμπόδια στην ορθή εκτίμηση της βαρύτητας του επεισοδίου.

4.      Πολλές φορές, ακόμη, συνηθίζεται η χορήγηση δεξαμεθαζόνης σε μικρές σπασμένες δόσεις μέσα στην ημέρα. Αυτή είναι μια άστοχη πρακτική για ένα φάρμακο με ιδιαίτερα μεγάλο χρόνο ημίσειας ζωής.

5.      Σε επίπεδο νοσοκομείου παρατηρείται η «εύκολη» χορήγηση αδρεναλίνης. Εάν αυτό κριθεί απαραίτητο, θα πρέπει το παιδί να παραμείνει υπό παρακολούθηση για 2-4 ώρες κατ’ελάχιστον για τον κίνδυνο εμφάνισης υποτροπής (rebound effect). Εάν κρίνουμε ότι το παιδί δεν χρήζει παρακολούθησης, η χορήγηση αδρεναλίνης ευθύς εξαρχής ήταν μάλλον περιττή.