ΜΩΡΟ-ΑΠΟΣΤΕΙΡΩΣΗ-ΚΑΘΑΡΙΟΤΗΤΑ : ΜΠΙΜΠΕΡΟ,ΠΙΠΙΛΕΣ,ΠΑΙΔΙΚΟ ΔΩΜΑΤΙΟ

Το μωρό σας κατά τους πρώτους μήνες της ζωής είναι ευαίσθητο σε λοιμώξεις λόγω του ανώριμου ανοσοποιητικού.

Λύσεις :

Α) Φοβάμαι. Να ζήσει σε μια μεγάλη γυάλα μέχρι λιγάκι να μεγαλώσει. Είναι ακόμη πολύ μωρό.


Β) Δεν φοβάμαι καθόλου. Να ζήσει ελεύθερο και ανέμελο και να χαρεί την βρεφική του ηλικία . Και εμείς μεγαλώσαμε χωρίς πολλούς κανόνες και απαγορεύσεις. Πάθαμε τίποτα ;

Γ) Προσέχω για να έχω. Χαίρομαι το μωρό μου μέσα σε ένα περιβάλλον όμορφο, αλλά "διακριτικά ελεγχόμενο" που έφτιαξα για εκείνο.

Επιλέγουμε συνοπτικά το Γ και συνεχίζουμε...

Η αποστείρωση :

Τι αφορά ;

α) Πιπίλες

β) Μπιμπερό με τα εξαρτήματα του (σώμα, δακτύλιος, θηλή)

γ) Λοιπά σκεύη φαγητού (πιατάκι, κουταλάκι)

Πως γίνεται ;

α) Βράσιμο σε κατσαρόλα.
Old-fashioned μέθοδος, αλλά ιδιαίτερα αποτελεσματική εαν γίνει σωστά. Τα εξαρτήματα βράζουν σε μια μεγάλη κατσαρόλα με νερό στην οποία έχουμε προσθέσει 2 κουταλιές φρέσκο λεμόνι για την αφαίρεση των αλάτων. Εναλλακτικά μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε ξύδι, εαν μας είναι τόσο αδιάφορο το να προσπαθούμε κατόπιν για κανά δίωρο να ξεμυρίσουμε το σπίτι μας (συνεπώς...λεμόνι). Η μέθοδος εξυπηρετεί και σε περιστάσεις που βρισκόμαστε εκτός και δεν έχουμε αποστειρωτή.

β) Ο κλασσικός αποστειρωτής υπό πίεση.
Η πλεον διαδεδομένη μέθοδος, γνωστή στους περισσοτέρους. Αποστειρώνει πολύ καλά, αλλά η φανατικοί της κατσαρόλας απλώς δεν την αλλάζουν.

γ) Αποστείρωση με κρύο νερό
Χρησιμοποιείται σκεύος κρύου νερού στο οποίο διαλύονται ειδικές ταμπλέτες αποστείρωσης σκευών. Διαδεδομένο στο εξωτερικό, όχι στην Ελλάδα. Την θεωρώ "χημική" μέθοδο και ως εκ τούτου δεν την συμπαθώ. Δεν την έχω χρησιμοποιήσει/προτείνει ποτέ.

δ) Αποστείρωση σε ειδικούς αποστειρωτές που τοποθετούνται στα μικροκύματα.
Απαιτούνται ειδικά σκεύη τα οποία έχουν θήκες για τα μπουκάλια και τοποθετούνται στον φούρνο μικροκυμάτων. Τα μικροκύματα είναι ευκολία και ως εκ τούτου στην καρδιά της "κουρασμένης" μητέρας κερδίζουν στις μέρες μας ολοένα και περισσότερο έδαφος. Αξιόπιστη μέθοδος. Βολική και γρήγορη (~1.5 λεπτό) για "εκτός". Είναι εύκολη η πρόσβαση σε έναν φούρνο μικροκυμάτων ακόμη και σε ένα ξενοδοχείο και σε ένα σπίτι που μας φιλοξενεί.

ε) Αποστείρωση με πηγή υπεριώδους φωτός.
Διαδεδομένη ελάχιστα στην Ελλάδα, κυρίως κυκλοφορούν UV αποστειρωτές πιπίλας (μικροί,φορητοί).




Oι σωστές λεπτομέρειες

• Η αποστείρωση δεν υποκαθιστά το σωστό πλύσιμο των σκευών το οποίο πρέπει να προηγείται.
• Είναι η πρώτη κίνηση που πρέπει να κάνουμε πριν χρησιμοποιήσουμε οποιοδήποτε σκεύος του μωρού που αγοράσαμε.
• Μετά την αποστείρωση, αφαιρούμε με ειδική λαβίδα τα εξαρτήματα προσέχοντας να μην τα ακουμπάμε με τα χέρια μας.
• Η αποστείρωση είναι μια καθημερινή διαδικασία και περιλαμβάνει το σύνολο των μπιμπερό και των πιπίλων, ακόμη και αυτών που αποστειρώθηκαν πριν 1-2 ημέρες και ΔΕΝ χρησιμοποιήθηκαν.

Πόσο διαρκεί η αποστείρωση ;

Περίπου 6 μήνες. Υπάρχουν πολλές οδηγίες στο εξωτερικό που μιλούν για αποστείρωση των σκευών καθόλη την διάρκεια του πρώτου χρόνου ζωής. Καταλαβαίνουμε όμως, πως από την στιγμή που το μωρό μας θα μπουσουλήσει και αρχίσει να βάζει στο στόμα του διάφορα αντικείμενα του περιβάλλοντος, η έννοια "αποστείρωση" είναι εντελώς σχετική.

Διακόπτω την αποστείρωση. Και τώρα τι ;

Συχνά παρατηρώ γονείς οι οποίοι μολονότι είναι αρκετά τυπικοί στην αποστείρωση κατά τους πρώτους μήνες της ζωής, όταν αυτή διακοπεί, φτάνουν και αυτοί στο άλλο άκρο. Διακόπτω την αποστείρωση δεν σημαίνει παύω να είμαι σχολαστικός με την καθαριότητα των αντικειμένων που χρησιμοποιεί το παιδί μου. Τα μπιμπερό συνεχίζουν να πλένονται με το ειδικό βουρτσάκι και το ειδικό απορρυπαντικό. Οι πιπίλες πλένονται και φυλάσσονται σωστά στις θήκες τους.

Η καθαριότητα του παιδικού δωματίου

Στην παιδιατρική η καθαριότητα είναι απόλυτα συνυφασμένη με τον αερισμό των χώρων. Σωστός και ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΟΣ αερισμός του παιδικού δωματίου, του υπολοίπου σπιτιού, της σχολικής αίθουσας. Ο αερισμός των χώρων σε συνδυασμό με το σωστό πλύσιμο των χεριών είναι και θα είναι τα βασικότερα μέτρα πρόληψης μετάδοσης των λοιμώξεων.

Το παιδικό δωμάτιο εκτός από όμορφο, πρέπει να είναι και "έξυπνο" :

α) Δεν πρέπει να είναι φορτωμένο με ένα σωρό διακοσμητικά μικροαντικείμενα τα οποία εύκολα επιμολύνονται.
β) Δεν πρέπει να ακολουθούμε την ελληνική λογική που θέλει ένα παιδικό δωμάτιο "πνιγμένο" στα λούτρινα κουκλάκια. Είναι από τα μεγαλύτερα λάθη που οι γονείς επιμένουν να κάνουν. Τα λούτρινα-χνουδωτά κουκλάκια είναι κοινές εστίες μικροβίων. Ακόμη,κουκλάκια ευτελούς ποιότητας "μαδάνε".Το υλικό τους  εισπνέεται από το μωρό και ευθύνεται για εκδηλώσεις από το αναπνευστικό και αλλεργικές αντιδράσεις.

γ) Προτιμούμε τις μεγάλες καθαρές επιφάνειες, οι οποίες είναι εύκολο να καθαριστούν.Αποφεύγουμε την τοποθέτηση παρκέ, το οποίο μπορεί να είναι όμορφο και ζεστό, αλλά παγιδεύει υγρασία.
δ) Αποφεύγουμε την τοποθέτηση τοίχο-τοίχο μοκέτας στο πάτωμα. Αυτή εγκλωβίζει μικρόβια,μούχλα και υγρασία. Στα Αγγλικά σπίτια που αυτό συνηθίζεται, είναι η πρώτη αιτία εκδηλώσεων άσθματος στα παιδιά.

ε) Εαν το παιδί μας έχει αλλεργίες ή συμπτώματα από το αναπνευστικό, προσπαθούμε σε τακτά χρονικά διαστήματα, πέραν από το δωμάτιο και τα κλινοσκεπάσματα, να αερίζουμε και το στρώμα του παιδιού μας, παράλληλα τινάζοντας το. Αυτό το απαλλάσει σε έναν βαθμό από τα ενοχλητικά ακάρεα της σκόνης που είναι το πρώτο αίτιο άσθματος παγκοσμίως.

στ) Φροντίζουμε να διατηρούμε μια σταθερή θερμοκρασία στο παιδικό δωμάτιο (21-23 βαθμοί C είναι αρκετοί). Η υπερβολική ζέστη είναι εξίσου βλαπτική με το κρύο. Αποφεύγουμε την αγαπημένη συνήθεια της Ελληνίδας μάνας (αλλά ακόμη περισσότερο της γιαγιάς) να απλώνουμε ρουχαλάκια του μωρού στο δωμάτιο, ιδίως στα καλοριφέρ. Η υγρασία που απελευθερώνεται ευνοεί την ανάπτυξη μικροβίων και μυκήτων στο περιβάλλον. Για τον ίδιο λόγο, χρησιμοποιούμε υγραντήρες μόνο όπου υπάρχει απόλυτη ένδειξη κατόπιν συζητήσεως με τον γιατρό του παιδιού μας.

ΘΑ ΦΤΑΣΕΙ ΠΡΩΤΗ Η ΜΗΤΕΡΑ Ή ΤΟ ΜΩΡΟ ;

ΚΟΛΙΚΟΙ Α' ΤΡΙΜΗΝΟΥ : ΤΙ ΝΑ ΚΑΝΩ... ΚΑΙ ΚΥΡΙΩΣ ΤΙ ΝΑ ΜΗΝ ΚΑΝΩ !

Τι είναι οι κολικοί (περιφραστικός ορισμός): Είναι σχεδόν καθημερινά επεισόδια εντονότατου κλάμματος που "ταλαιπωρούν" το μωρό μας και κατ' επέκταση σηκώνουν στο πόδι όλο το σπίτι. Η διάρκεια τους μπορεί να ποικίλλει από 1-2 εως και αρκετές (>4-5) ώρες. Συνηθέστερα κάνουν την εμφάνιση τους το απόγευμα και μπορεί να επεκτείνονται εως το βράδυ. Κατά τα επεισόδια, το μωρό μας κλαίει αδιάκοπα. Το πρόσωπο του κοκκινίζει. Σφίγγει τις γροθιές του και κάμπτει με δύναμη τα πόδια προς την κοιλιά. Εν συνεχεία τα εκτείνει, τις περισσότερες φορές ασύγχρονα.

Τι είναι οι κολικοί (ο "αυστηρός" ορισμός): Επεισόδια έντονου κλάμματος ενός - κατά τα άλλα -  υγιούς βρέφους που διαρκούν 3 και πλέον ώρες την ημέρα για 3 και πλέον ημέρες την εβδομάδα και έχουν συνολική διάρκεια 3 και πλέον εβδομάδων. 

Ω Θεέ μου...ξεκίνησε πάλι !

Γιατί το μωρό μου κάνει κολικούς ; Μολονότι το τι μπορεί να ακούσετε, δεν υπάρχει επιστημονική απάντηση που να τεκμηριώνεται απολύτως ικανοποιητικά. Πιθανολογούνται :

α) Συμπτώματα από το ανώριμο γαστρεντερικό λόγω μυικών σπασμών του αυξανόμενου εντερικού σωλήνα.

β) Μετεωρισμός και κοιλιακά άλγη από την κατάποση αέρα κατά τα γεύματα.

γ) Κλάμμα απότοκο οπισθοστερνικού οισοφαγικού άλγους λόγω παλινδρόμησης περιεχομένου από το στομάχι από τον ακόμη ανώριμο οισοφαγικό σφιγκτήρα του άνω στομίου του στομάχου.

δ) Συμπτώματα που σχετίζονται σε αντίδραση στις πρωτείνες του αγελαδινού γάλακτος

ε) Νεότερες απόψεις ενέχουν ψυχοσωματικούς παράγοντες του βρέφους και μια ευερεθιστότητα από την αδυναμία επικοινωνίας των αναγκών του με την μητέρα.

Εαν πραγματικά υπάρχει βάσιμη λογική στους δύο τελευταίους παράγοντες, μπορούμε εύκολα να καταλάβουμε τις στατιστικές που δείχνουν ότι τα βρέφη που θηλάζουν αποκλειστικά εμφανίζουν μικρότερη συχνότητα βρεφικών κολικών. 

Εμφανίζουν όλα τα βρέφη κολικούς ;

Σχεδόν όλα. Αυτό που ποικίλλει (αλλά είναι ουσιώδους σημασίας) είναι η συχνότητα, η διάρκεια και ο χρόνος εμφάνισης. Συνηθέστερα οι κολικοί άρχονται μετά τις 2 πρώτες εβδομάδες της ζωής και διαρκούν μέχρι την ηλικία των 3-4 μηνών.

Οδηγίες αντιμετώπισης :  

Μην βιαστείτε να διαβάσετε. Πριν αρχίσετε να εφαρμόζετε σωρηδόν ποικίλες λύσεις, να θυμάστε ότι οι βρεφικοί κολικοί δεν εγκυμονούν κανένα πραγματικό κίνδυνο για την υγεία του παιδιού σας, και είναι μια διαδικασία από την οποία περνούν όλα τα μωρά.

Απολύτως ασφαλή μέτρα ( αυτά μας αρέσουν...) : 

1. Φροντίζω για την σωστή τεχνική σίτισης του μωρού μου. Το κρατώ σε όσο το δυνατόν λιγότερο οριζόντια θέση. Εαν θηλάζω, φροντίζω το στοματάκι του μωρού να εφαρμόζει καλά γύρω από την θηλαία άλω, ούτως ώστε οι απομυζητικές του κινήσεις να οδηγούν στην σωστή σύνθλιψη του μαστού και την κατάποση γάλακτος και όχι αέρα. Εαν το μωρό μας δεν θηλάζει, κρατώ το μπιμπερό αρκετά κάθετα ούτως ώστε η θηλή του να είναι γεμάτη πλήρως με γάλα και όχι αέρα. Υπάρχουν μπιμπερό με ειδικά για αυτόν τον σκοπό, αλλά και ειδικές αντικολικές θηλές.

2. Το ρέψιμο βοηθά στην αποτελεσματική αποβολή του αέρα και την καλύτερη πέψη της τροφής. Σταματώ 1-2 φορές το γεύμα του μωρού και προσπαθώ να το κάνω να ρευτεί. Δεν το παρακάνω κάθε λίγο και λιγάκι με κίνδυνο να αποσυντονίσω πλήρως το γεύμα και το παιδί.

3. Πολλά βρέφη κατά την έναρξη των κολικών φαίνεται ότι ανακουφίζονται από την άσκηση πίεσης στην κοιλίτσα τους. Παραθέτουμε την παρακάτω χρήσιμη εικόνα :

4. Κάνω το μωρό μου "να ξεχαστεί".  Έχει παρατηρηθεί λοιπόν ότι μπορούμε να αποσπάσουμε την προσοχή του μωρού όταν το εκθέσουμε σε μια κατά τα άλλα ενοχλητική πηγή ήχου (ηλεκτρική σκούπα,απορροφητήρας). Επίσης, εαν το μωρό μας παίρνει πιπίλα του την δίνουμε. Η βόλτα με το αυτοκίνητο,ακόμη, φαίνεται οτι ηρεμεί ορισμένα μωρά.

5. Κάνω ένα ήπιο μασάζ με απαλές κυκλοτερείς κινήσεις χρησιμοποιώντας βρεφικό λαδάκι στην κοιλίτσα του μωρού μας.

6.Κρατώ το μωρό μου αγκαλιά και προσπαθώ να ζεστάνω την κοιλίτσα του, συχνά χρησιμοποιώντας ένα μπιμπερό με ζεστό (όχι καυτό) νερό.

Ξεκινούμε λοιπόν, πάντοτε από τα παραπάνω μέτρα υπό την έννοια ότι είναι εντελώς ακίνδυνα για το μωρό μας και στην πλειονότητα των περιπτώσεων θα ανακουφίσουν σε έναν βαθμό την ένταση των συμπτωμάτων.

Διαιτητικά μέτρα (δεν μας αρέσουν ιδιαίτερα) :

1. Συστήνουμε στην μητέρα που θηλάζει να περιορίσει στην διατροφή της τροφές που μπορούν να προκαλέσουν μετεωρισμό στο μωρό. Της συστήνουμε να αποφύγει τα πολλά λαχανικά με ιδιαίτερη οσμή (σκόρδο,κρεμμύδι,κόκκινο λάχανο) και τα πολλά όσπρια. Συστήνεται ακόμη η αποφυγή στιγμιαίου καφέ (φραπέ,νες) και του αλκοόλ.

2. Ειδικές βρεφικές formulas (γάλατα). Υπάρχουν γάλατα που η πρωτεινική τους σύσταση και η ωσμωτικότητα τους βοηθούν στην μείωση των κολικών. Είμαστε φειδωλοί σε αλλαγές γάλακτος και πάντα αυτές γίνονται σε συνεννόηση με τον παιδίατρο μας.

3. Κατ' αντιστοιχία ορισμένοι συστήνουν τον αποκλεισμό των γαλακτοκομικών από την διατροφή της θηλάζουσας μητέρας

Φαρμακευτικά μέτρα : 

Βεβαίως και δεν είναι η προτεραιότητά μας. Ευτυχώς συνήθως κάνουμε λόγο για ουσίες χωρίς ιδιαίτερες ανεπιθύμητες ενέργειες. Η αποτελεσματικότητα ΟΛΩΝ είναι αμφίβολη.

1. Σιμεθικόνη. Δεσμεύει τον ελεύθερο αέρα του στομάχου σε μεγάλες φυσαλίδες, διευκολύνοντας την απομάκρυνση του. Γίνεται καλά ανεκτή, αλλά η αποτελεσματικότητα της αμφισβητείται από διπλές τυφλές μελέτες. Στην πράξη φαίνεται όμως, ότι σε κάποιο βαθμό βοηθά.

2. Προβιοτικά. Γενικώς γίνεται μια προσπάθεια τα προβιοτικά να παρουσιαστούν ως "πασπαρτού" για μια σειρά από εκδηλώσεις του πεπτικού (μετεωρισμός,κοιλιακό άλγος,δυσαπορρόφηση, δυσκοιλιότητα). Γίνονται επίσης καλώς ανεκτά, χωρίς να αναφέρονται ιδιαίτερες ανεπιθύμητες ενέργειες.

3. Αντιχολινεργικά (οματροπίνη). Χρησιμοποιείτο παλαιότερα και δυστυχώς ακόμα και σήμερα από συναδέλφους. Έχει αντισπασμωδική δράση στο έντερο, αλλά ενδεχόμενες σοβαρότατες ανεπιθύμητες ενέργειες που καθιστούν την χρήση τους μη αποδεκτή.

ΤΙ ΔΕΝ ΚΑΝΟΥΜΕ : 

1. Δεν πανικοβαλλόμαστε. Ο πανικός και η βιασύνη είναι κακοί σύμβουλοι. Η ένταση και ο επακόλουθος εκνευρισμός στο σπίτι μπορούν να επιδεινώσουν την εικόνα των κολικών.

2. Δεν ξεχνάμε ότι κάθε μωρό που κλαίει δεν σημαίνει εκ των προτέρων  ότι αυτή η εκδήλωση είναι αποτέλεσμα κολικών. Ιδίως εαν δεν έχουμε καλή εμπειρία στο θέμα από προηγούμενα μας παιδιά, επισκεπτόμαστε τον παιδίατρο απογευματινές ώρες και του ζητούμε να εξετάσει το μωρό.

3. Δεν βιαζόμαστε να δώσουμε στο μωρό φάρμακα.

4. Δεν δίνουμε στο μωρό μας αντιχολινεργικά.

5. Δεν αλλάζουμε συνέχεια το γάλα του παιδιού μας. 

6. Δεν διακόπτουμε τον θηλασμό. Είμαστε φειδωλοί στο να επιβάλλουμε διαιτητικούς περιορισμούς στην θηλάζουσα.

Σε όλες τις περιπτώσεις να μην ξεχνούμε ότι οι κολικοί του πρώτου τριμήνου είναι μια φυσιολογική εκδήλωση των πρώτων μηνών της ζωής. Κάθε μωρό είναι ένας διαφορετικός άνθρωπος. Εφαρμόζω λοιπόν μεθοδικά μια σειρά από ασφαλή μέτρα και διαπιστώνω ποια είναι αυτά που βοηθούν το δικό μου μωρό ικανοποιητικά. Βρίσκομαι πάντοτε σε συνεχή επαφή με τον παιδίατρο μου και τον ενημερώνω έγκαιρα για οποιαδήποτε εξέλιξη (άρνηση του παιδιού να σιτιστεί, επιδείνωση των κολικών, αλλαγή της χροιάς του κλάμματος σε ιδιαίτερα οξύ και υψίσυχνο). Εξοπλίζω τον εαυτό μου με τα δύο βασικότερα όπλα ενός γονιού : την υπομονή και την αγάπη. 

ΤΟ ΠΑΙΔΙ ΒΗΧΕΙ ΠΑΛΙ : ΠΑΙΔΙ ΚΑΙ ΑΣΘΜΑ . ΤΟ ΕΧΕΙΣ ; ΤΟ ΞΕΡΕΙΣ ;

           Το άρθρο είναι εκτενές, αλλά εαν κάνετε τον κόπο, ίσως σας διαφωτίσει.  

           Το άσθμα είναι με διαφορά η συχνότερη χρόνια πάθηση στα παιδιά. Στην χώρα μας το ποσοστό εμφάνισης της νόσου είναι περι το 15% . Τι σημαίνει πρακτικά αυτό ; Σε μια σχολική αίθουσα με 25-27 παιδιά , τα 5 έχουν εκδηλώσεις άσθματος ....

Τώρα που το μάθατε αυτό, καθήστε και σκεφτείτε : Στην τάξη του παιδιού σας γνωρίζετε 5 παιδιά με άσθμα ; Στον οικογενειακό- φιλικό σας περίγυρο ; Η απάντηση είναι ΟΧΙ. Πώς γίνεται όμως να μην γνωρίζετε ούτε ένα παιδί με την συχνότερη, όπως είπαμε, πάθηση της παιδικής ηλικίας ;

Η απάντηση είναι απλή. Σε μια χώρα που βρισκόμαστε ακόμη σε νοοτροπίες μεσαίωνα, το παιδικό άσθμα είναι "ταμπού". Το παιδί λοιπόν επιτρέπεται να βήχει συχνά-πυκνά, επιτρέπεται να σφυρίζει, επιτρέπεται ο παιδίατρος να μας δίνει "μάσκες" σε κάθε ευκαιρία. Επιτρέπεται να πουμε ότι το παιδί μας κάνει "βρογχικά" ή ακροαστικά , ότι "βράζει". Αλλά προς Θεού....ΔΕΝ ΕΠΙΤΡΕΠΕΤΑΙ ΝΑ ΠΟΥΜΕ ΟΤΙ ΤΟ ΠΑΙΔΙ ΕΧΕΙ ΑΣΘΜΑ !

Η ΕΛΛΗΝΙΔΑ ΜΗΤΕΡΑ ΔΕΧΕΤΑΙ ΕΥΧΑΡΙΣΤΩΣ ΤΙΣ ΜΑΣΚΕΣ, ΑΛΛΑ ΟΧΙ ΤΗΝ ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΤΟΥ ΑΣΘΜΑΤΟΣ

Οι λέξεις μπορεί να μην έχουν τόση σημασία, η νοοτροπία όμως έχει. Για την ακρίβεια η γενικότερη νοοτροπία που επιτρέπει να περιγράψουμε με διαφόρους τρόπους το τι έχει ένα παιδί , αλλά όχι να το κατονομάσουμε. Αυτό είναι ιδιαίτερα "βολικό". Ο γιατρός που θα βάλει επίσημα την διάγνωση του άσθματος, πέραν του ότι προκαλεί την δυσαρέσκεια των γονέων, δεσμεύεται απόλυτα από την διάγνωση του και πρέπει να κάνει 1-2-3 πράγματα. Ο άλλος όμως ; Ο γιατρός που θα το "πει με δικά του λόγια" ; Αυτός είναι αγαπητός και πάνω από όλα ΕΥΕΛΙΚΤΟΣ. Η διάγνωση δεν τον δεσμεύει. Μπορεί να δώσει μάσκες,κορτιζόνες,αντιβιώσεις (κάτι από όλα αυτά, ή και ΟΛΑ) με όποια σειρά του κατέβει στο μυαλό.

Το πρόβλημα είναι απλοικό. Δεν γίνεται να βοηθήσεις αποτελεσματικά ένα παιδί, εαν αποφεύγεις να το διαγνώσεις είτε από αδυναμία είτε για άλλους λόγους. Κάπως έτσι, πολλά παιδιά περνούν την παιδική τους ηλικία μέσα στον βήχα και τα φάρμακα και οι μητέρες βρίζουν την κακή τους τύχη που το παιδί στον παιδικό/νηπιαγωγείο/δημοτικό  "το έχω κάθε μήνα άρρωστο".



Τι είναι το άσθμα ; 

Είναι μια χρόνια φλεγμονή των πνευμόνων κατά την οποία οι βρόγχοι του παιδιού εμφανίζουν έντονη αντίδραση (υπεραντιδραστικότητα) όταν έρθουν σε επαφή με συγκεκριμένους ερεθιστικούς παράγοντες . Ο ορισμός είναι επίτηδες υπεραπλουστευμένος για να γίνει κατανοητός. Το παιδί με άσθμα δηλαδή, ενοχλείται και εμφανίζει συμπτώματα όταν έρθει σε επαφή με παράγοντες που σε άλλο παιδί δεν θα είχαν τον ίδιο αντίκτυπο.

Ο ΛΕΓΟΜΕΝΟΣ ΒΡΟΓΧΟΣΠΑΣΜΟΣ

Ποιοι είναι οι παράγοντες αυτοί ;

Το άσθμα είναι πολυπαραγοντική νόσος. Επηρεάζεται δηλαδή τόσο από την κληρονομικότητα όσο και από παράγοντες περιβαλλοντικούς. Αυτοί είναι :

α) Αλλεργιογόνα (γύρη, χόρτα, ακάρεα της σκόνης, τρίχωμα/επιθήλια ζώων)
β) Χημικές ουσίες (καθαριστικά για το σπίτι, απορρυπαντικά, καπνός τσιγάρου - το σημαντικότερο όλων)
γ) Λοιμώξεις (συνηθισμένο σε παιδιά προσχολικής ηλικίας - "ιογενής βρογχόσπασμος" - το παιδί εμφανίζει αναπνευστική συμπτωματολογία ή επιδείνωση της υπάρχουσας επι της ευκαιρίας ιώσεων)
δ) Άσκηση ( Exercise Induced Asthma - ξεχωριστός τύπος άσθματος. Το παιδί μετά από έντονη άσκηση σταματά λαχανιασμένο και κοντανασαίνει).
ε) Ψυχογενείς παράγοντες (στρες, προβλήματα στο οικογενειακό-φιλικό-σχολικό περιβάλλον)

ΤΙ ΑΠΟ ΑΥΤΑ ΕΠΙΔΕΙΝΩΝΕΙ ΤΟ ΔΙΚΟ ΜΟΥ ΠΑΙΔΙ ;

Οικογενειακό- ατομικό ιστορικό :

Εαν ρωτήσεις τους γονείς του ασθματικού παιδιού, συχνά θα διαπιστώσεις ότι ένας από τους δύο τουλάχιστον θα σου πει ότι σαν παιδί και ο ίδιος έβηχε συχνά, έπαιρνε φάρμακα , ή είχε κάποια αλλεργία. Δεν σημαίνει ότι το παιδί του θα έχει ακριβώς το ίδιο. Αυτό που κληρονομείται είναι μια ατοπία (αλλεργική διάθεση) , μια "ευαισθησία" σε ποικίλες εκδηλώσεις.

Το άσθμα είναι το πιο χοντρό κλαδί του δέντρου της παιδικής αλλεργίας . Τα άλλα κλαδιά είναι η αλλεργική ρινίτιδα (συχνά μπουκώματα) , η αλλεργική επιπεφυκίτιδα (μάτια ευαίσθητα που φαγουρίζουν/τρέχουν) και βέβαια η αλλεργική δερματίτιδα/έκζεμα (ευαίσθητο δέρμα που αντιδρά/κοκκινίζει εύκολα). Δεν είναι απαραίτητο ένα παιδί να εμφανίζει όλες αυτές τις εκδηλώσεις. Ένα παιδί όμως με θετικό οικογενειακό ιστορικό και ρινίτιδα είναι σαφώς υποψήφιο να έχει/ή να μας κάνει προσεχώς και άσθμα.

Συμπτώματα : 

Η κλασσική τριάδα :


1. Βήχας . Πολλές φορές μπορεί να είναι η πρώτη/μόνη εκδήλωση του άσθματος και να εμφανίζεται μετά από άσκηση ή κατά τον ύπνο προς τις πρώτες πρωινές ώρες συνηθέστερα.

2. Σφύριγμα (συριγμός) : Το παιδί μπορεί να σφυρίζει κατά την εκπνοή. Σε έντονες εξάρσεις αυτό μπορεί να γίνει ακουστό ακόμη και από τους γονείς , χωρίς δηλαδή να χρειάζεται στηθοσκόπιο.

3. Δύσπνοια . Το παιδί εμφανίζεται σαν να μην του φτάνει ο αέρας. Μπορεί να δυσκολεύεται να ξαπλώσει το βράδυ.

Διάγνωση :

Εδώ είμαστε. Λόγω της ετερογένειας και της περιοδικότητας των συμπτωμάτων, η διάγνωση πρέπει να γίνει από γιατρό που έχει την ανάλογη ικανότητα και εμπειρία . 


1) Λεπτομερέστατο οικογενειακό- ατομικό ιστορικό. Από τη εμπειρία μας και τα ερωτηματολόγια που χρησιμοποιούνται, απαιτούνται τουλάχιστον 15 λεπτά ΜΟΝΟ για το ιστορικό.

2) Έλεγχος αναπνευστικής δοκιμασίας . Εκτίμηση της μέγιστης εκπνευστικής ροής (PEFR) με ροόμετρο ή ακόμα πληρέστερα του συνόλου της αναπνευστικής λειτουργίας με σπιρομέτρηση . Οι τιμές που θα προκύψουν συγκρίνονται με αυτές που προβλέπονται για το ύψος και την ηλικία του παιδιού. Αυτές είναι βεβαίως ειδικές δοκιμασίες που ελάχιστοι παιδίατροι τις εκτελούν και άκομα ελαχιστότεροι μπορούν να τις αξιολογήσουν αποτελεσματικά . Εαν δεν υπάρχει πρόσβαση σε καλό γνώστη ή/και παιδοπνευμονολόγο , προτιμήστε πνευμονολόγο ενηλίκων (οι δοκιμασίες αυτές εκτελούνται ούτως ή άλλως σε παιδιά > 5 ετών που μπορούν να συνεργαστούν καλώς) παρά έναν παιδίατρο που υποστηρίζει ότι γνωρίζει, αλλά επι της ουσίας δεν έχει καμμία ειδική εκπαίδευση.

3) Δοκιμασία αντιστρεπτότητας. Χρησιμότατη και εύκολη εξέταση. Περιλαμβάνει την εκτίμηση της αναπνευστικής λειτουργίας πριν και μετά την χορήγηση βρογχοδιασταλτικού φαρμάκου. Ένα παιδί που η αναπνευστική του λειτουργία βελτιώνεται κατά 12% (και άνω) μετά την χορήγηση βρογχοδιασταλτικού (Aerolin) δεν μπορεί να έχει τίποτε άλλο, παρά άσθμα ! Είναι τόσο απλό .

4) Αλλεργιολογικός έλεγχος. Γίνεται συνήθως αφού μπει η διάγνωση για την διευκρίνηση του υποστρώματος της νόσου . Φυσιολογικός αλλεργιολογικός έλεγχος ΔΕΝ σημαίνει κατ' ανάγκη απουσία άσθματος.

5) Ακτινογραφία θώρακος. ΔΕΝ ΧΡΕΙΑΖΕΤΑΙ ! Την ζητούμε μόνο σε περιπτώσεις που έχουμε αποτυχει στον ικανοποιητικό έλεγχο του άσθματος και χρειάζεται να αναθεωρήσουμε την αρχική διάγνωση.

AΓΟΡΙ 12 ΕΤΩΝ ΜΕ ΧΡΟΝΙΟ ΒΗΧΑ. ΔΟΚΙΜΑΣΙΑ ΑΝΤΙΣΤΡΕΠΤΟΤΗΤΑΣ. ΑΥΞΗΣΗ ΤΗΣ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΚΑΤΑ 20% ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΒΡΟΓΧΟΔΙΑΣΤΟΛΗ (68%----88%). ΑΣΘΜΑ, ΤΕΛΕΙΩΣΑΜΕ ΤΟΣΟ ΑΠΛΑ ΜΕ ΔΥΟ ΦΥΣΗΜΑΤΑ.

Αντιμετώπιση : 

1) Το πρώτο και βασικότερο στην αντιμετώπιση του άσθματος που πρέπει να πουμε  είναι η αποφυγή των πιθανών ερεθιστικών παραγόντων. Τα παιδιά πρέπει να ζουν σε ένα περιβάλλον απόλυτα καθαρό, όσο το δυνατόν χωρις ορατή σκόνη και υγρασία . Οι χώροι πρέπει να είναι λοιπόν πολύ καθαροί και όλα τα δωμάτια του σπιτιού να αερίζονται επαρκώς .  Η επαφή με το παθητικό κάπνισμα είναι ο παράγοντας που δεν θα επιτρέψει στο παιδί μας ΠΟΤΕ να γίνει τελείως καλά. Το κάπνισμα στον απορροφητήρα ΔΕΝ είναι αποδεκτό. Ακόμη και το κάπνισμα στο μπαλκόνι μπορεί να είναι ανεπαρκές, αφού ο καπνιστής αποδεσμεύει ΟΛΕΣ τις ώρες της ημέρας νικοτίνη με την αναπνοή του σε μια ακτίνα μέχρι 70 πόντους από το στόμα του. Εαν το παιδί του βρίσκεται εντός της ακτίνας, η νικοτίνη μεταφέρεται στο δικό του βρογχικό δένδρο. "Εγώ έκανα ότι μου είπε ο παιδίατρος, αλλά και πάλι το παιδί δεν είναι τελείως καλά" . Την επόμενη φορά που θα το πεις , ξανασκέψου τα ένα-ένα.

2) Το κάθε παιδί είναι διαφορετικό από το άλλο. Το ίδιο ισχύει και για το άσθμα του. Αποφεύγω λοιπόν αυτά που έχω παρατηρήσει ότι ενοχλούν το δικό μου παιδί. Κάθε φορά που χειροτερεύει, αναρωτιέμαι... Πήγαμε κάπου ; Ήρθε σε επαφή με λουλούδια,γύρη ; Έπαιξε με ζώα ; Έτρεξε πολύ ; Μύριζε χλωρίνη ή κάτι άλλο ; Τι έφαγε ; Όλα αυτά αποτελεσματικά καταγράφονται στο ημερολόγιο άσθματος (asthma diary) που οι γιατροί δεν εφαρμόζουν και οι γονείς "βαριούνται" να κρατούν.

3) Φάρμακα . Εδώ πρέπει να κάνουμε μια διάκριση.

3Α) Ο ασθματικός παροξυσμός . Το επείγον επεισόδιο, δηλαδή. Πνίγεται το παιδί στον βήχα και δεν μπορεί να πάρει ανάσα. Η θεραπεία εδώ είναι άμεση/ανακουφιστική , με λίγα λόγια Aerolin ! 4-6 πατήματα μέσω αεροθαλάμου τα οποία μπορούμε να επαναλάβουμε μετά από 20 λεπτά εκ νέου. Ενοχλούμε τον γιατρό μας ΕΚΕΙΝΗ ΤΗΝ ΣΤΙΓΜΗ (ασχέτως ώρας) για να μας κατευθύνει. Η κορτιζόνη θα αρχίσει να δρά μετά από 1-2 ώρες, δεν θα "σώσει" το παιδί όπως πολλοί φαντάζονται. Αποτυχία αντιμετώπισης του οξέος παροξυσμού είτε λόγων κακών ενεργειών, είτε λόγω βαρύτητας της κρίσης, θα οδηγήσει στο νοσοκομείο.

3Β) Χρόνιο άσθμα- έλεγχος . Το άσθμα με την ηλικία ΘΑ ΠΕΡΑΣΕΙ ! Ελαχιστότατα είναι τα παιδιά που θα το κουβαλήσουν στην ενήλικο ζωή. Το παιδί μας λοιπόν, θα είναι απολύτως καλα. Το στοίχημα είναι ,μέχρι να συμβεί αυτό, το άσθμα του να ελέγχεται άριστα . Άριστα σημαίνει ότι το παιδί δεν παρεμποδίζεται στην ζωή του, παίζει, τρέχει και συμμετέχει όπως όλα τα άλλα παιδιά. Δεν έχει συχνά συμπτώματα ιδίως νυχτερινά , δεν εμφανίζει συχνές κρίσεις, δεν χρειάζεται πολλά φάρμακα και διατηρεί μια καλή αναπνευστική λειτουργία ( FEV1 >80 %). Το να ελέγξεις λοιπόν τέλεια ένα άσθμα μακροχρονίως και μάλιστα με τις μικρότερες δυνατές δόσεις φαρμάκων είναι τέχνη. Και η τέχνη θέλει μάστορα... Aerolin, Flixotide, Seretide, κορτιζόνες, Singulair , θεοφυλλίνες , αντιισταμινικά. Τα έχετε ακούσει όλα είμαι βέβαιος. Το πότε,το πως και σε ποιες δόσεις όμως θα χρησιμοποιηθούν είναι αντικείμενο βαθιάς γνώσης και εμπειρίας. Εμπειρίας που δυστυχώς είναι δυσεύρετη στην "χώρα του περίπου". Η αγωγή πρέπει να αναθεωρείται κάθε 2-3 μήνες με σκοπό την εξεύρεση των ελάχιστων δόσεων κάτω από τις οποίες το παιδί μπορεί να ελεγχθεί αποτελεσματικά.

ΑΚΟΜΗ ΚΑΙ ΣΕ ΜΕΓΑΛΕΙΣ ΠΟΛΕΙΣ ΜΕ ΠΟΛΛΟΥΣ ΕΙΔΙΚΟΥΣ ΠΑΙΔΟΠΝΕΥΜΟΝΟΛΟΓΟΥΣ , Ο ΕΛΕΓΧΟΣ ΤΟΥ ΑΣΘΜΑΤΟΣ ΕΙΝΑΙ ΑΝΕΠΑΡΚΗΣ. (ΠΛΗΡΩΣ ΕΛΕΓΧΟΜΕΝΟ < 30%) . ΤΩΡΑ ΦΑΝΤΑΣΤΕΙΤΕ ΤΙ ΣΥΜΒΑΙΝΕΙ ΣΕ ΑΛΛΕΣ ΕΠΑΡΧΙΑΚΕΣ ΠΟΛΕΙΣ... (ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΗΣ Γ' ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΗΣ ΠΑΙΔΙΑΤΡΙΚΗΣ ΚΛΙΝΙΚΗΣ - ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ  ΙΩΑΝΝΗΣ ΤΣΑΝΑΚΑΣ)

Κλείνω με μύθους και πραγματικότητες :

α)  Να μην ντρεπόμαστε να διεκδικήσουμε την ακριβή διάγνωση του παιδιού μας. Εκτός από τον "κακό γιατρό" , η ευθύνη βαραίνει εξίσου κι εμας για το πόσο βοηθήσαμε το παιδί μας.
β) Οι μάσκες δεν είναι αντιβηχικά. Παιδί χωρίς σαφή ακροαστικά/βρογχόσπασμο ΔΕΝ χρειάζεται εισπνοές.
γ) Κάποτε (ίσως και ακόμη) ήταν "πολύ της μόδας" να έχουμε στο σπίτι και έναν νεφελοποιητή. Η μητέρα λοιπόν μπορούσε άνετα να δεχτεί ότι η/ο παιδίατρος την έβαλε να πάρει έναν νεφελοποιητή 400 ευρώ και ότι κάθε μέρα αδειάζει έναν τόνο φάρμακα, αλλά....(ναι,καλά το μαντέψατε) εαν της έλεγες ότι το παιδί της ήταν ασθματικό αντιδρούσε. "Όχι γιατρέ, εμείς μόνο λίγα ακροαστικά κάνουμε...". Ο νεφελοποιητής λοιπόν έχει περίτρανα αποδειχτεί ότι δεν πλεονεκτεί ΣΕ ΤΙΠΟΤΑ στην χορήγηση βρογχοδιασταλτικών έναντι του αεροθαλάμου.
- "Μα εμείς γιατρέ πήγαμε στο νοσοκομείο και μας κάναν νεφελοποιητή και μας βοήθησε πολύ"
Ναι. Αλλά ο νεφελοποιητής του νοσοκομείου έχει και μια παροχή οξυγόνου στον τοίχο, του σπιτιού είναι ένα πλαστικό παιχνίδι. Το υγροποιημένο οξυγόνο λοιπόν, είναι αυτό που έκανε την μεγάλη διαφορά.
δ) Υπάρχει ΜΙΑ ΜΟΝΟ ένδειξη για θεραπεία ασθματικού παροξυσμού μέσω νεφελοποιητή. Η περίπτωση του "ευθραύστου άσθματος" ( Brittle asthma type 2) κατά το οποίο το παιδί κάνει βαριές κρίσεις "εν αιθρία" με απροσδόκητες μεγάλες πτώσεις της PEFR . Είναι μια πολύ ειδική διάγνωση, η οποία απαιτεί μεγάλη εμπειρία και δεν νομίζω ότι ο γενικός παιδίατρος που δεν μιλά ΚΑΝ για άσθμα φτάνει σε τέτοια μήκη.Ασχέτως της εμπειρίας του παιδιάτρου, παιδιά με ειδικά άσθματα είναι προτιμητέο να παραπέμπονται στον παιδοπνευμονολόγο.
ε) Η διάγνωση και η αντιμετώπιση του άσθματος είναι χρονοβόρα και κοπιώδης. Ένα μικρό αντίτιμο μπροστά στην καλή υγεία και την φυσιολογική ζωή του παιδιού μας. Αναλύοντας τις παραμέτρους της διάγνωσης (λεπτομερές ιστορικό, αναπνευστικές δοκιμασίες, αντιστρεπτότητα) αντιλαμβάνεται κανείς ότι η συγκεκριμένη πρώτη και σημαντικότερη επίσκεψη στον γιατρό οφείλει να διαρκέσει εξ'ορισμού minimum 60 λεπτά..Δεν μπορούμε λοιπόν να λέμε ότι πήγα στον παιδίατρο και στο κλασσικό ξεπέταγμα των 10 λεπτών είπαμε για τα ακροαστικά του παιδιού. Sorry, το έχω μετρήσει, δεν βγαίνει...
στ) Θα διαπιστώσατε ότι στην θεραπεία δεν ανέφερα πουθενά για αντιβίωση. Γιατί άραγε ; Γιατί ΔΕΝ ΧΡΕΙΑΖΕΤΑΙ ! 

Συμπερασματικά, το άσθμα δεν είναι και δεν πρέπει να αποτελεί ταμπού. Απλά χρειάζεται μια σωστή και νοικοκυρεμένη προσέγγιση. Με την σωστή θεραπεία και καθοδήγηση, το παιδί μας θα μπορεί να έχει μια φυσιολογικότατη ζωή χωρίς αποκλεισμούς.